Người Xưa Năm Cũ - Xóm đạo Tha La - Một chuyến về thăm

Xóm đạo Tha La - Một chuyến về thăm
26/12/13 20:43 PM

Họ đạo Tha La là một họ đạo lâu đời thuộc Giáo phận Phú Cường, nhưng được mọi người biết rộng rãi qua các bài thơ, bài ca viết về xóm đạo Tha La. Có lẽ đây là một trong những nét nổi bật so với các họ đạo Công giáo khác trong toàn bộ miền Nam.

Từ Bình Dương đi ngã cầu Phú Cường đến thị trấn Củ Chi, rẽ phải chạy theo quốc lộ 22 đến Thị trấn Trãng Bàng, Tỉnh Tây Ninh, rẽ trái đi thẳng khoảng 5 km là đến nhà thờ Tha La. Nhà thờ Tha La tọa lạc ở Ấp An Hội, Xã An Hòa, Huyện Trảng Bàng, Tỉnh Tây Ninh

Sắp tới Tha La rồi đây. Một cảm giác bồi hồi xen lẫn với cảm giác thích thú, bởi đã nghe biết Tha La từ lâu nhưng hôm nay mới có dịp về thăm.

Đường vào nhà thờ Tha La thật thanh tĩnh như những xóm đạo vùng quê khác, đâu còn cảnh điêu tàn như trong lời bài hát, thay vào đó là một khung cảnh yên bình, nhà cửa, cư dân rất đông đúc. Đặc biệt, những ngôi nhà với lầu Chúa được đặt ở trên nóc, ngay chính tâm, cho thấy đời sống đức tin của họ đạo cố cựu này mạnh mẽ đến nhường nào.

Cái nắng buổi trưa ở Tây Ninh có tiếng là gay gắt và nóng bức, nhưng với những con đường trong xóm đạo Tha La thì mát dịu với những cây tầm vông rợp bóng mát

Tha La cây ăn trái không nhiều bởi nằm trên vùng đất khá cao, một phần đất ven sông dễ bị ngập vào mùa lũ nên không nhiều cây ăn trái nào sống được lâu. Cho nên, không ngạc nhiên khi thấy ở đâu trong xóm đạo cũng có tầm vông và tre, các loại cây phù hợp với thổ nhưỡng vùng này.

Có một làng nghề chuyên làm ra các sản phẩm từ cây tầm vông ở Tha La chăng !? Không khẳng định được qua một lần ghé thăm, nhưng có nhiều cơ sở thu mua và chế biến nguồn nguyên liệu dồi dào này ở đây.

Đây, nhà thờ Tha La với dáng vẻ bình dị

Núi Đức Mẹ trước nhà thờ Tha La

Đây, phần mộ của ông Trùm Côximô Nguyễn Hữu Trí,vị tiền hiền khai khẩn vùng đất này và khai sinh họ đạo, chết rũ tù vì đạo Chúa. Ngày nay, con cháu của ông còn ở Tha La rất nhiều, trong đó, có nhiều Linh mục và tu sĩ.

Đây, phần mộ của ông - bà Huyện Viên, người cũng có công gầy dựng và phát triển họ đạo. Không nghe nói con cháu của ông, bà còn ở họ đạo Tha La.

Đây, Đất Thánh họ đạo Tha La

Đất thánh họ đạo Tha La có một nét truyền thống rất đặc biệt và nổi tiếng. Vào đêm lễ các đẳng linh hồn, giáo dân tập trung viếng mộ và thắp nến cầu nguyện cho ông bà tổ tiên. Nến được thắp sáng đồng bộ, tạo nên một vẻ đẹp huyền ảo. (ảnh sưu tầm)

Viếng mộ cha Gioakim Nguyễn Văn Nghị, cha sở cựu.

Phần mộ của cha Gioan Baotixita Tông, cha sở cựu.

Phần mộ của cha Phanxico xavie Ngô Viết Năng, cha sở cựu họ đạo Gò Dầu.

Thật ngạc nhiên khi thấy phần mộ của cha Phêrô Nguyễn Bá Kính ở đây, biết tiếng Ngài đã lâu nhưng không có thông tin. Cha là cha phó họ đạo Tha La từ 1944 - 1946, sau đó vào khu tham phong trào công giáo kháng chiến chống Pháp. Sau đó bị tử nạn ở gần Tha La năm 1950. Giáo dân mang xác cha về và an táng ở đây.

XIN CHO CÁC NGÀI ĐƯỢC HƯỞNG NHAN THÁNH CHÚA

Vào nhà xứ chào thăm cha Phêrô Nguyễn Văn Thắm, cha sở đương nhiệm, cũng là cha quản hạt Tha La. Ngài sinh ra ở Búng và lớn lên ở họ đạo Bà Lụa. Vài lời thăm hỏi nhưng cha vui lắm. Cầu chúc cho Ngài luôn mạnh khỏe và bình an.

Cha sở Phêrô và các chị trong hội đoàn

Tạm biệt Tha La khi nắng chiều buông xuống. Kết thúc một chuyến đi thật nhiều ý nghĩa và được mở mang được nhiều điều. Họ đạo Tha La không phồn vinh phố hội nhưng thân quen, đơn sơ và gần gũi, một họ đạo đậm chất kiên trung trong đức tin, thâm trầm vượt bao sóng gió để gìn giữ và mở mang nước Chúa.

Chiều Tha La thật lặng lẽ và bình yên như thể muốn níu chân người khách vãng lai chậm rời bước.../.

Một đoạn sông Cầu Hàn ở Tha La

Sanh Quới

Tha La, ngày 13/11/2011.

HỌ ĐẠO THA LA - QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

“..Đây Tha La xóm đạo

Có trái ngọt cây lành

Tôi về thăm một lần

Giữa mùa nắng vàng hanh

Ngậm ngùi Tha La bảo:

Đây rừng xanh rừng xanh.

Bụi đùn quang ngõ vắng,

Khói đùn quanh góc tranh,

Gió đùn quanh mây trắng

Về lửa loạn xây thành…..”

Vũ Anh KhanhNhững vần thơ ấy đã đi vào lòng người, nên Tha La được nhiều người biết đến. Tha La không có cảnh đẹp nên thơ, Tha La cũng không có lâu đài cổ kính, nhưng có cây ngọt trái lành.

I. Tha La được hình thành
Dưới triều vua Minh Mạng (1820 – 1840), vua ra sắc chỉ cấm đạo rất gắt gao. Trong hoàn cảnh ấy, ông Côximô Nguyễn Hữu Trí đã đưa gia đình từ Huế vào miền Nam sinh sống và lánh nạn. Ông và gia đình đã đến Bà Trà, Thủ Dầu Một, đến Suối Đá, Tây Ninh và cuối cùng đã dừng chân tại Tha La này năm 1837.
Theo truyền khẩu: Tha La là nơi nghỉ mát của dân tộc Khmer, cũng là một nơi hoang vắng, sình lầy. Tại Tha La, ông Trí đã qui tụ được một số gia đình để khai phá đất hoang cũng như tổ chức các buổi đọc kinh gia đình. Đến năm 1840, ông Trí mới được linh mục đến giúp khi các ngài có dịp đi ngang. Từ đây, Tha La đã thật sự thành hình, đó là nhờ công đức của các vị tiền bối, nhất là ông Côximô Trí
II. Tha La trong giai đoạn phát triển vươn lên
Dù Tha La được hình thành từ những năm 1837 – 1840, nhưng mãi đến năm 1860, cha Besombes (Hạnh), là vị linh mục đầu tiên đến phục vụ cho họ đạo Tha La. Lúc bấy giờ có khoảng trên 20 gia đình nhưng ở rải rác khắp nơi, và nhà thờ chỉ được làm bằng tranh vách lá tại Lò Mò và Trường Đà.
Trải qua bao gian khó, cực nhọc với bao đời linh mục đã đến phục vụ tại họ đạo Tha La bé nhỏ. Đến năm 1881, cha Laurensô Bính đến phục vụ họ đạo Tha La. Cha đã vận động, quyên góp để xây dựng nhà thờ Tha La. Sau 3 năm miệt mài, nhà thờ Tha La được hoàn thành. Đó là công sức của bao người góp nên, nhất là của gia đình ông bà Huyện Viên, và cũng là người có công trong việc thành lập họ đạo Tha La này. Từ đây, Tha La đã bước sang một giai đoạn mới, giai đoạn phát triển và vươn lên.
III. Tha La trong giai đoạn mới
Giáo xứ Tha La có từ năm 1840, nhưng mãi đến ngày 22/09/1966, với nghị định số Prot. N311/66 của Đức Cha Giuse Phạm Văn Thiên, chính thức thiết lập giáo xứ Tha La.
Tha La hình thành và phát triển, bao vị linh mục đã đến phục vụ, làm cho Tha La ngày càng phát triển thêm lên. Năm 1966, vâng lệnh bề trên, cha Gioakim Nguyễn Văn Nghị đã đến nhậm sở tại họ đạo Tha La thay cho cha Giacôbê Lê Văn Quá. Cha rất quan tâm đến đời sống tinh thần lẫn vật chất của giáo dân. Vì nhu cầu cấp thiết và hữu ích cho giáo dân, nên ngày 10/09/1967, Đức Cha giáo phận Phú Cường đã chủ sự thánh lễ đặt viên đá đầu tiên, khởi công xây dựng nhà thờ Tha La và cha Gioakim Nghị phụ trách. Sau khoảng 3 năm xây dựng, nhà thờ Tha La đã hoàn thành và được khánh thành vào ngày Chúa nhật 13/12/1970.
Sau hơn 160 năm (1840 – 2005) hình thành và phát triển, đẫ có khoảng 48 linh mục đến giúp và làm việc mục vụ tại giáo xứ Tha La.
Giáo xứ Tha La cũng dâng hiến cho Giáo Hội những người con là các Linh mục và tu sĩ, để phục vụ cho giáo hội. Hiện tại số giáo dân của giáo xứ là 4.756 người.
Ngày 14/02/2000, cha Philipphê Trần Tấn Binh đã đến nhậm sở tại giáo xứ Tha La, thay cha Giuse Nguyễn Tấn Tước. Và ngày 10/01/2005, với sự cộng tác của toàn thể giáo dân trong giáo xứ, cha sở Philipphê Trần Tấn Binh đã cho tu sửa và trang trí lại cung thánh của thánh đường giáo xứ Tha La. Đến nay đã hoàn thành.
Ngày 05/02/2005, Đức Cha Phêrô Trần Đình Tứ, giám mục giáo phận Phú Cường, chủ sự thành lễ tạ ơn và cung hiến thánh đường và bàn thờ mới của giáo xứ Tha La.
Ngày 03/09/2005, cha Phêrô Nguyễn Văn Thắm được bổ nhiệm làm cha sở Tha La, thay cho cha Binh.
Nhà thờ Tha La với tước hiệu Đức Maria Vô Nhiễm, đã được đặt dưới sự bảo trợ của các Thánh tử đạo Việt Nam, đặc biệt là các Thánh: Thánh Philipphê Phan Văn Minh, Thánh Phêrô Đoàn Công Quí và Thánh Mátthêu Lê Văn Gẫm.
Giáo xứ Tha La xin cảm tạ hồng ân của Thiên Chúa vì đã ban cho giáo xứ tha La được như ngày hôm nay, đồng thời cũng chân thành cảm ơn các vị tiền bối, các giám mục, linh mục, các tu sĩ và toàn thể anh chị em trong cũng như ngoài giáo xứ đã hỗ trợ và nâng đỡ cho giáo xứ Tha La có được như ngày hôm nay. Xin Chúa, nhờ lời chuyển cầu của Đức Maria Vô Nhiễm, Thánh Philipphê Phan Văn Minh, Thánh Phêrô Đoàn Công Quí và Thánh Mátthêu Lê Văn Gẫm ban ơn và chúc lành cho tất cả quý vị.

(Kỷ yếu giáo phận Phú Cường 1965 – 2005)

NHỮNG BÀI VIẾT KHÁC

Tha La Xóm Đạo : Người Trăm Năm Cũ
Ngày 20/01/14 10:34 AM

Trước đây lâu rồi, tôi có viết một bài về Tha La Xóm Đạo theo hồi ức, đăng ở báo Giáo Xứ Việt Nam Paris năm 1986.
Bây giờ 25 năm sau, tôi lại viết về Tha La Xóm Đạo, nhân dịp sắp kỷ niệm 25 năm phong thánh 117 vị tử đạo ở Việt Nam (1998-2013).
Thành thật cám ơn Cha Petrus Nguyễn Văn Thắm, hiện là chánh sở giáo xứ Tha La, và cha Trần Anh Dũng, Giáo Xứ Việt Nam Paris đã giúp thêm tài liệu, hình ảnh.

Họ đạo Lái Thiêu theo dòng lịch sử
Ngày 02/01/14 00:10 AM

Lái Thiêu cách Sài Gòn khoảng 20 km, là một trong 5 quận thuộc tỉnh Bình Dương cũ, từ lâu nổi tiếng với vườn cây trái bạt ngàn trải rộng trên diện tích 1.250 ha với phong cảnh sông nước hữu tình, thuở xưa từng là nơi nghỉ ngơi cuối tuần tuyệt diệu dành cho du khách. Ngoài ra Lái Thiêu còn những điểm đặc sắc khác, là chiếc nôi của nghề gốm, nơi hiện diện trường Câm Ðiếc duy nhất của miền Nam lúc trước. Nhưng đặc điểm nổi bật nhất có lẽ là họ đạo Lái Thiêu với bề dày truyền thống hơn 260 năm thành lập.

Cha sở tôi
Ngày 02/01/14 00:04 AM

“Ông cha”, ngài là linh mục. Hồi xưa, có nơi gọi là ông cố, nhưng danh xưng ông cố hình như được dùng để gọi các cha lớn tuổi (?). Những người không Công Giáo còn gọi các ngài là ông cố đạo. Đi đến nhà thờ, có người muốn gặp ông cố sở, có người muốn gặp cha phó. Ông cố hay ông cha, dẫu cho được gọi dưới tên gì, đó cũng là linh mục. Nhưng, linh mục, ngài là ai?

Chợ Huyện ở Bình Dương
Ngày 26/12/13 21:10 PM

Năm 1862, triều đình Huế ký “hoà ước năm Nhâm Tuất” , nhường đứt cho Pháp 3 tỉnh miền đông. Sau đó, Pháp liền chia cắt lại ranh giới 3 tỉnh này. Huyện Bình An thuộc tỉnh Biên Hòa, lỵ sở đặt tại Búng. Huyện Bình An lúc này bao gồm một địa phận rất rộng lớn, gồm cả tỉnh Bình Dương ngày nay, một phần Bình Phước, và quận Thủ Đức ( cũ ) của thành phố HCM. Sự kiện này cho thấy vào thời điểm đó, Búng phải là một nơi sung túc, phồn thịnh hơn các nơi khác trong khu vực.

Đường đi cũng có suối khe
Muốn lên chợ Búng mà nghe huê tình.