1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CỘNG ĐOÀN

“Nơi đây ơn huệ chứa chan

Chính là cuộc sống Chúa ban muôn đời”

( Tv 133,1)

Cộng đoàn Búng là cộng đoàn khá lâu đời, nằm trong khuôn viên nhà thờ Búng, cùng một dãy với trường Tiểu Học. Ngôi nhà trông cổ xưa, cũ kỷ nhưng thật ấm lòng, ấm tình chị em với những sẻ chia trong cuộc sống. Hiện nay, có ba chị em là Anê Thượng Thị Tiếp, Magarita Nguyễn Thị Tùng và Têrêsa Nguyễn ngọc Vinh. Cả ba đều là người gốc Búng.

Thời bà Maria Nguyễn Thị Hiếm làm Bề Trên (1910 – 1916), năm 1915 Linh mục Martin Nghi  xin các dì về để giúp họ đạo. Hai chị đầu tiên của cộng đoàn là Anna Nguyễn Thị Hải và Maria Huỳnh Thị Lai.

Bà Phanxica Rômana Nguyễn Thị Hơn (Út Hơn) là người quê ở Búng (sinh năm 1913) kể lại: “Khi các dì đến đây thì dì mới hai tuổi. Trong suốt thời gian ấu thơ, dì chỉ nghe nói tới cha Giuse Quận là cha phó lúc bấy giờ. Năm 1916 – 1924, cha Anrê Miều về đây coi sóc họ đạo. Năm 1925, dì lên 12 tuổi được chịu phép Thêm Sức và Bao Đồng cùng một lượt.

Năm 1925, Cha Keller về họ Búng (giáo dân thường gọi cha là ông cố Tây). Thời gian này, số giáo dân ngày càng tăng, hầu hết bà con giáo dân ở đây đều sinh sống bằng nghề làm chén và làm vườn. Trình độ của giáo dân còn thấp không thể cộng tác được với cha sở trong việc dạy dỗ các thiếu nhi trong họ đạo. Cha đã tạo điều kiện để các dì tham gia trong mọi sinh hoạt của họ đạo, nhất là việc giáo dục các thiếu nhi. Nhờ đó số các em ngày càng đông với những sinh hoạt đa dạng làm cho bộ mặt của họ đạo thêm  sinh động, vui tươi. Để có chỗ dạy các em, cha đã xây một ngôi trường nhỏ nằm cạnh nhà các dì để tiện việc dạy và trông coi nhà cửa. Ngoài ra các dì còn cộng tác với cha trong một số công việc như: Dạy giáo lý, lo việc phòng thánh, tập hát ca đoàn và trông coi trẻ trong nhà thờ.

Trong  khoảng thời gian cha Keller coi sóc họ Búng đã có rất nhiều chị em luân  phiên nhau đến cộng đoàn Búng phục vụ. Các chị cũng không làm gì khác ngoài những việc đã kể trên. Chính cha đã giúp xây ngôi nhà gạch, mái ngói mà các chị đang ở hiện nay. Hồi đo, các chị còn xài nước giếng nhà cha sở.Hằng ngày, các chị phải qua nhà cha khiêng nước về nhà, có khi huy động học trò phụ khiêng nước về chứa trong thùng phuy để xài dần

Bà Têrêsa Avila Trần Thị Son (đã qua đời) cho biết: “Năm 1932, dì tới cộng đoàn Búng, lúc đó dì 22 tuổi và mới khấn ra, nên được các dì giao cho dạy lớp năm, dì lớn trong cộng đoàn lúc đó là bà Anna Nguyễn Thị Thân (Mười Thân), bà rất dễ thương, vui vẻ luôn lo lắng cho chị em. Thời của dì không có điện, chỉ xài đèn dầu thôi, các dì dạy học ngày hai buổi, chỉ có một thánh lễ Misa vào buổi sáng, chiều các dì cho học trò vào nhà thờ đọc kinh, viếng Chúa. Cha Nguyễn Thới Mậu ngày xưa là học trò của dì”

Trong giai đoạn từ 1948 – 1962, Dì Maria Nguyễn Thị Phánh và Dì Maria Phan Thị Dược đóng góp rất nhiều cho công tác tông đồ, giáo dục và đào tạo ơn gọi linh mục và tu sĩ.

Giáo dân ở đây rất quan tâm, tín nhiệm và biết ơn các dì. Có những khó khăn gì, họ đến chia sẻ, xin các dì hướng dẫn, góp ý. Thỉnh thoảng họ đến thăm các dì với giỏ trái cây theo mùa.

Vào các dịp hè (2 tháng) và tết (1 tháng) khi nhà Dòng nghỉ, các dì đi ghe chở trái cây trong mùa của vùng Búng  (măng cụt, chôm chôm, sầu riêng, bòn bon,…).

Năm 1963, do nhu cầu mục vụ ngày càng nhiều cũng như việc dạy học phát triển, nhân sự của cộng đoàn đã tăng lên 5 người.

Năm học  1963 – 1964, có hai em nhà tập được bề trên  cho đi thử tại cộng đoàn Búng. Đó là chị Agnes Đoàn Thị Nghĩa và chị Maria Nguyễn Thị Vậy. Khi đó dì út Phánh phụ trách cộng đoàn, các dì dạy học: Cô Nghĩa dạy lớp nhất, Dì Maria Bùi Thị Dưng dạy lớp nhì, Lớp ba Dì Maria Lê Thị Sinh, lớp bốn Cô Vậy dạy ở bên trường Nam (hai phòng ở phía ngoài đường cạnh nhà cha sở). Dì Maria Nguyễn Thị Phánh tập hát và lo đi chợ (trước đó dì đã làm hiệu trưởng trường tiểu học Hưng Định nhiều năm)

Năm 1964, Dì Têrêsa Nguyễn Thị Huân đến cộng đoàn, nhận trách nhiệm hiệu trưởng trường tiểu học Hưng Định của Nhà Thờ Búng, kiêm phụ trách dạy lớp nhất của trường. Có khoảng 400 em học trò , từ lớp năm đến lớp nhất, các dì dạy tất cả các lớp này.. Bên cạnh đó, cha sở còn mở thêm một trường Trung Học nhưng chỉ có hai lớp đệ Thất và đệ Lục, thầy Tự phụ trách. Đặc biệt các dì rất quan tâm đến các em lớp cuối cấp để giúp các em thi tiểu học, hầu hết các em đều đạt kết quả tốt. Ngoài việc dạy tại trường, các dì còn nuôi thêm khoảng 20 em nội trú từ xa đến đây học.

Nhưng công việc chính của các dì bên cạnh công tác giáo dục là cộng tác với cha sở trong việc mục vụ tông đồ: Các chị dạy giáo lý các cấp, giáo lý tân tòng và giáo lý hôn nhân, lo việc phòng thánh, điều khiển ca đoàn và sinh hoạt thiếu nhi……Đồng thời, quí dì tập cho các học trò có thói quen đến với Chúa Giêsu Thánh Thể: Mỗi sáng vào giờ ra chơi các em đến viếng Chúa, buổi chiều khi tan học thì ở lại đọc kinh. Thời gian này, phong trào Nghĩa Binh Thánh Thể phát triển mạnh, làm cho sinh hoạt của họ đạo thêm phần khởi sắc. Cuộc sống của các dì cứ thế trôi đi êm ả với nhưng công việc thường nhật. Cho đến sự kiện 30/04/1975, một số các dì về tu gia, số khác về Nhà Mẹ nên cộng đoàn còn lại các dì: Anna Nguyễn Thị Tám, Anna Lê Thị kim Hoa, Anna Trương Thị Miều, Anê Cao Thị Cho và Anna Nguyễn Thị xem vẫn tiếp tục công việc dạy học. Chẳng được bao lâu thì bà Tám đến tuổi hưu nên phải trở về hội dòng.

Tháng 10/1976, nhà nước tiếp thu trường công giáo Hưng Định, các dì đành phải tạm chia tay với việc dạy học, và bắt đầu với việc làm rẫy, làm ruộng….Hoàn cảnh càng lúc càng khó khăn hơn, kinh tế cộng đoàn không đủ sống, vì thế một số dì phải về tu gia còn lại dì Kim Hoa. Năm 1977, dì Anna Huỳnh Thị Mai lúc đó đang tu gia, được bề trên gọi đến cộng đoàn cùng với dì Kim Hoa phục vụ họ đạo.

Năm 1982, dì Kim Hoa được bề trên gọi đến cộng đoàn Bến Gỗ, dì Magarita Nguyễn Thị Tùng về thay thế. Năm 1983, cộng đoàn có thêm dì Têrêsa Nguyễn Ngọc Vinh.

Năm 1984, dì Anê Thượng Thị Tiếp từ cộng đoàn Bảo Lộc về hội dòng và được bề trên gọi đến Búng. Ban ngày dì dạy học tại gia đình, buổi tối dì về cộng đoàn sinh hoạt chung với chị em. Sau  khi cha mẹ qua đời, vì số học trò quá đông, nhà cộng đoàn lại chật, cộng đoàn xin dì tiếp tục dạy các em tại nhà của gia đình dì đến nay.

Như vậy cho đến hôm nay đã có trên 145 chị em luân phiên đến giáo xứ Búng phục vụ.

Đến cộng đoàn Búng, bạn sẽ cảm thấy dễ chịu, thoải mái vì lòng hiếu khách của quí chị. Nhiều người lấy làm lạ: Tại sao cả ba chị đều ở Búng, mà có thể hoạt động tông đồ được ở quê nhà, nhất là lại được giáo dân thương mến và công tác rất đắc lực?. Phải chăng đó là sự quên mình của các chị, hòa đồng và rộng rãi với người ngoài. Nói tới chị út Tùng, ai cũng nói chị có “lính” nhiều lắm. Hô một tiếng là lính chị làm chu đáo. Còn những học trò nào thuộcdạng “siêu quậy” cứ đưa xuống chị Năm Tiếp, một thời gian sau em đó giống như”cậu học trò gia lễ”(hiền lành, lễ phép). Còn  chị Năm Vinh đúng là “em hiền như ma xơ”, lúc nào cũng thấy cười, nhưng lại rất chu đáo trong bổn phận.

Sau biến cố 1975, nhờ sự giúp đỡ tận tình của cha sở Micae Nguyễn Văn Minh và một phần may mắn là có một số chị em là người địa phương nên công tác mục vụ cũng như việc dạy trẻ của cộng đoàn được xuôi chảy mặc dù cuộc sống của các chị rất khó khăn vì tình hình xã hội chưa ổn định.

Đối với việc mục vụ, các chị giáo lý các cấp, giáo lý tân tong và giáo lý hôn nhân, lo việc phòng thánh, giúp ca đoàn và sinh hoạt thiếu nhi. Đặc biệt, các chị còn hướng dẫn một số thanh thiếu niên trong họ đạo xác định ơn gọi của mình.

Tại Búng, chị tổng phụ trách Agatha Trần Thị xanh thành lập hiệp hội Mến Thánh Giá Tại Thế  vào ngày 27/02/2000 với khoảng 45 thành viên. Mỗi tháng 2 chị trợ úy tại Nhà Mẹ  đến giúp cho các hội viên: Chia sẻ lời Chúa , tìm hiểu về tiểu sử, cuộc đời của Đấng Sáng Lập hoặc các đề tài về cuộc sống gia đình, đời sống tông đồ….Hằng tuần, hội viên họp mặt chia sẻ lời Chúa dưới sự hướng dẫn của quí dì tại cộng đoàn để giúp hội viên thăng tiến hơn trong ơn gọi của những người yêu mến Thánh Giá Chúa Giêsu. Các hội viên tham gia rất nhiệt tình và hiệp hội ngày một phát triển.

Ngôi nhà mái ngói cũ của cộng đoàn do cha Keller xây dựng đã xuống cấp trầm trọng, rất dễ gây tai nạn. Bên cạnh đó, chị em gặp rất nhiều khó khăn, thiếu thốn về mọi phương diện nhất là về cơ sở vật chất, ít nhiều ảnh hưởng không tốt đến việc phục vụ, nên chị tổng phụ trách Agatha đã trình bày với cha sở Micae về nhu cầu cấp thiết này và xin cha cho đất để làm nhà cộng đoàn, tạo điều kiện thuận lợi cho chị em phục vụ tốt hơn. Cha đã họp Ban Điều Hành họ đạo và đồng ý chấp thuận đề nghị này, ngày 05/01/2006, đệ đơn lên Đức Cha Phêrô giáo phận Phú Cường và chính thức hiến tặng cho Hội Dòng một phần đất . Ngày 20/02/2006 là nghi thức đặt viên đá đầu tiên bắt đầu công trình xây dựng. Ngày 13/07/2006 mừng tân gia cộng đoàn.

Đầu thế kỷ 21, vấn đề “di dân” là một điểm nóng, Giáo hội quan tâm, xã hội quan tâm….Vì thế, nhờ sự trợ cấp 30.000 euro của kỹ sư Leopold Bachmann ở Thụy sĩ, chị Agatha Trần Thị Xanh quyết định lập nên nhà di dân Lâm Bích tại Búng, ngôi nhà này được khánh thành ngày 26/02/2005.

Mục đích nhà trọ di dân Lâm Bích, là tạo điều kiện cho các thiếu nữ nghèo từ các nơi xa có nơi trọ an toàn, đồng thời hội dòng còn cho các dì đến giúp các thiếu nữ về nhiều phương diện : Nâng cao kiến thức về nhân bản, chăm sóc sức khỏe và những vấn đề xã hội, dạy nghề

Với một tấm lòng vì Chúa, vì Hội Dòng, và vì các linh hồn, cộng đoàn Búng đã luôn như là ngọn đèn luôn cháy sáng giữa những người thân quen, giữa anh em lương dân, nối kết tình thân để muôn lòng như một, dệt nên bản tình ca: Tất cả là hồng ân.

2. DANH SÁCH CỘNG ĐOÀN BÚNG (ĐÃ VÀ ĐANG PHỤC VỤ HỌ BÚNG):