HƠN 200 NĂM VỀ TRƯỚC

(trước năm 1800)

Ở Miền Nam có:

o       Trấn BIÊN HÒA

o       Phủ PHƯỚC LONG

o       Huyện BÌNH AN

o       Tổng BÌNH CHÁNH

Tổng BÌNH CHÁNH có 12 làng:

AN-THẠNH,BÌNH-ĐÁN,BÌNH-ĐỨC,BÌNH-GIAO,BÌNH-NHÂM,BÌNH-SƠN,BÌNH-THUẬN, HÒA-THẠNH, PHÚ-HỘI,PHÚ-LONG, TÂN-THỚI, VỈNH-BÌNH.

Chưa có:

LÀNG HƯNG ĐỊNH

Như chúng ta thấy ngày nay, xã Hưng Định là một vùng nhỏ, chỉ bằng một ấp của xã Bình Nhâm hay An Thạnh, khi đó là một vùng ẩm thấp mà người quanh vùng gọi là cái Búng, trong có nhiều đường nước nhỏ gọi là đường long, vùng rạch Cây Trâm vô tới vùng Đất Thánh Búng, ngày nay chỉ là một con suối, nhưng khi trước nó là một đường rạch lớn mà ghe thuyền có thể ra vào được.

Thời kỳ đó ở Quãng Ngãi, có ông Nguyễn Thới Bình, sau khi thi đậu Bảng Nhãn, được cử chức Tri châu, làm quan trong thời loạn lạc, mà lại vì tín hữu Công giáo, nên sau 12 năm ở quan trường, ông cáo bịnh từ chức, sang qua y nghiệp, lấy hiệu là Đức Trọng. Mỗi năm ông thường theo ghe Bầu vào Nam bán thuốc trị bịnh, với mộng di cư lập nghiệp.

Đến vùng Búng, ông để ý đến cái thung lũng đó, muốn đến lập cư khai khẩn, nhưng vì cha mẹ còn sống không bỏ đi được, đến khi ngoài 40, cha mẹ không còn và là người Công giáo, nên ông quyết định xa lánh mặt trời, vào miền Nam để giữ đạo.

Khi lên đường di cư vào Nam , ông với vợ và 2 con: Một gái tên là Nguyễn Thị Hưng đã có chồng là Lê Văn Quyền, và một con trai là Nguyễn Văn Định chưa vợ.

Mới đến, ông tá túc tại một nhà người quen ở Lái Thiêu, rồi từ từ 3 cha con vào Gò Cầy (bây giờ là vùng từ Bình Hòa lên ngã tư Hòa Lân) cắt tranh, chặt cây làm nhà, nhà cất ở khoảnh đất cao, cạnh (phía tây) đất thánh Búng ngày nay.

Định cư xong, ông Bình lo sắm trâu để làm ruộng, nuôi vài con ngựa để làm phương tiện di chuyển, nhứt là để đi làm thuốc ở những nơi xa.

Sau một thời gian, ông ra riêng cho người con gái và con rể ở vùng Cầu Ngang và cưới vợ cho con trai, người họ Võ ở Lái Thiêu.

Tạo được sự nghiệp, ông Bình thường cho con rể và con trai về quê miền trung để quyến rủ bà con thân thuộc cùng vào Nam lập nghiệp, một số người ở vùng quanh thấy có cuộc qui dân lập ấp cũng đến. Thấy có số đông người đến ở, ông Bình đi thương lượng với các xã xung quanh để phân chia ranh giới và xin đăng ký với Triều đình để lập một xã mới.

Xã  mới lấy tên là HƯNG ĐỊNH, xã thứ 13 trong tổng Bình Chánh.

Ông  lấy tên 2 đứa con mà đặt cho xã, người thời đó có thói quen hay cữ nói đến tên người lớn  thì lấy làm lạ lắm, ông biết được nên mới giải thích, Hưng và Định là con của tôi, nay xã này phần lớn do bàn tay tôi tạo nên, nên nó cũng là con của tôi, con cháu sau này khi nói đến, chúng có dịp nhớ đến ông bà tổ tiên.

Xã được phân làm 3 ấp:

·        Ấp HƯNG PHƯỚC          (ở giữa)

·        Ấp HƯNG LỘC                (ở lò chén Chùm sao)

·        Ấp HƯNG THỌ                (ở Cầu Ngang)

Xã được khai sanh với:

·        Ông Lê Văn Quyền làm Hương Cả

·        Ông Nguyễn Văn Định làm Xã Trưởng

Ông Bình có đặt 2 câu liễng đối treo ở Công Sở:

XUÂN CÚC THU ĐÀO HƯNG ĐỊA VINH HUÊ VÔ HẠN LẠC

NGỌC ĐƯỜNG KIM MÃ ĐỊNH GIA NHỰT LỆ HỮU THỜI LAI

(Liễng đối này chỉ tồn tại tới năm 1945)

Cơ sở hành chánh xã thường được gọi là Nhà Việc, Trụ sở chánh gọi là Nhà Hội, được xây cất ở ấp Hưng Thọ, đối diện Cầu Ngang. Nhà Việc ấp Hưng Phước ở tại ngã ba, góc đường nhà thờ quẹo vô lò chén Cây Sao, còn nhà Việc ấp Hưng Lộc ở gần cuối đường lò chén.

-----------------------------------------

HỌ BÚNG

Nhóm người Công giáo đến định cư tại vùng cái Búng, đã khai sinh ra họ đạo Búng.

Ông  Trùm đầu tiên là ông trùm Bình, nối tiếp con (Định), cháu (Tín), chắt (Kính), vừa là Trùm xứ đạo vừa là Hươngg Cả trong làng..

Nhà  thờ đầu tiên được cất gần nhà ông Trùm (Bình) trên đất Đất Thánh ngày nay, để tiện cho ông Trùm gìn giữ và đón đưa rước các Cha, Nhà thờ này là nhà tranh cột chôn, chỉ tồn tại được một cỏi tranh.

Trích trong "Ông Bình - Làng Hưng Định - Họ Đạo Búng" của LM Longinô Nguyễn Thới Mậu.

Bấm vào đường link để xem gia phả: Ông Bình - Làng Hưng Định